Thukhantute laibu songin Pathian thu part – 1: Pathian in bawm khalselai, Israel mite in Pathian thupe hlun sio lo (Thukhantute 1)

Thukhantute laibu thupi: Thupe hlun semkhimlo manin harhnak tuar

Thukhantute 1:

Israel mite heh Bawipa bawmhnak in Canaan mite neh i. Ikhalselai Pathian thupe hnak bangin Canaan mite hnawt siolo.

Summary:

Israel mite in Canaan ram do tuh heh Pathian ron i (v. 1). Pathian in Judah te in hmaiah fehin do tuhin thu pe i (v. 2). Cetihin, Bawipa in nehhnak pe i (1.1-26). Ikhalselai, Israel mite in Pathian thupe bangin Canaan mite heh hnawtsiolo i (1.27-36).

Thukhantute chapter 1 heh a tlangpi thu in khan hnih in khan thil i. (I) Israel mite heh Bawipa bawmhnak in Canaan mite neh i (Judges 1.1-26). Ikhalselai Pathian thupe hnak bangin Canaan mite hnawt siolo (Judges 1.27-36).

Outline, Judges chapter i:

  • I. Israel mite Pathian bawmhnak in Canaan mite tawng ai neh (vv. 1 – 26)
  • II. Israel mite in Canaan mite neh sio napui hnawtsio lo i (vv. 27 – 36).

Thukhantute 1 songai Pathian thu:

I) Israel mite heh Bawipa bawmhnak in Canaan mite neh, vv. 1 – 10:

Israel mite in Canaan mite tawng ai a neh hnak thu heh Bawipa bawmhnak, Bawipa lingpihnak in neh i (1.2). Cen, hemi khuapi te heh Joshua san lai ai a lang lailo hnak khuate bangin um i. Ikhalselai “i rori i” tiin ngawn rel thil sam deuh tuh i. Zaiman tifangin Joshua nun laiai nehhnak te ngaan sal hnakte bangin khai umlawn i. Joshua sanlai a neh awnghnak khuate le Thukhantute chapter 1 songai khuahmingte sik fangin fiah io in rel harsa ngai i. A nehzohnak thu ngaansal hnak khai um ai, Joshua san laiai lang lailo hnak khuate khai tel pah bangin um i. A kon tih bangkhai itatuseh Pathian in Joshua hnenah ram zem tuh kongcung thu a rel fangin, ciami lang lailo hnak khuate heh Pathian amah in pervo langin neh tuhai lang tuhlai hnak thu heh Joshua hnenah rel awng i (Joshua 13:6).

Ciamanin, Pathian in a thu tiam awng hnak bangin Canaan mite a tawng fangin Israel mite hnenah umpi ai Israel mite in ral tawng fangin neh tlang i (1.1-26). “Pathian in Moses hnenah a rel awnghnak thukham heh khim ruai i” tiin, ruat thil i. Israel mite nelrawn a um tlang lai ah Pathian in Moses hnenah, “ning hmai ah kaimah feh tuh ing, Canaan mite heh kaiamh in tawng tuh sio ing, tiin thu kham awng i (Exo. 23:20-33). Ciahlaiah, Israel mite Canaan ram a lut thok fangin khai Pathian in Joshua hnenah hatngai le ralpha ngai in umtu, Moses hnenah i um awng bangin, tun khai nangmah hnenah um tuh ing, tiin thu kham leh thio i (Joshua 1.6-9).

Thupi deuh in ruat thil hnakte: Thukhantute chapter 1.1-10 ah Pathian bawmhnak in Israel mite ral nehhnak thu ah thupi pahnih in zir thil i sing.

  • (1) Canaan mite heh mihrokhrol manin Pathian amah rori in hnawt tuh, tiin Abraham (Gen. 15.16), Moses, (Exo. 23:20-33), le Joshua (Joshua 1.6-9) te hnen ah a rel awng hnak heh khim hnak i. Pathian in a thukham hnak kim ruai fekfek bangin a minungte khai thukham bawn hnak khim ruai tuh in thu zirh i. Moses hnenah, “ning hlun tumlo mi thukham i hming in bawn mah ih” tiin, rel i (Leviticus 19:12).
  • (2) Hlirdan pahnih hnak ah, Canaan mite Pathian hathnak ian in neh khalselai, a ril hnak (a hmanrua) miphunte in a thupe pahtak neu in hlun kul i. Pathian in mithmuh thillo a hathnak hmangin mithmuh thil Canaan mite tawng tuhhnak hrang ah mithmuh thil Israel mite ai sanghnak hmang. Israel mite in amah Pathian sang tuhin, rinsan tuh in thu rel, thu cuuk, le tha pe. Israel thuanthu hlir ilesingkhaw, Pathian thu sang canah ralte neh, ikhalselai Pathian zaangtaak in a um fangin ralte sawn in neh de i.

Thu ruat tuh pha:

Kin biahnak Pathian tu dingthluk lairel Pathian i ai, rin tlak Pathian i (1 Thessalonian 5:24). Ikhalselai, Dingthluk lairel thaitu Pathian in, ning hmai ah thil pahnih dah ing (Deu. 30.1);

  • (i) thu sang leisikhaw, hmuifu co tuh ai,
  • (2) thu sanglo le khaw cam siat tuar tuh. Zaitu sawn ril nga si? Dingthluk lairel Pathian in na daihnak na ril ruai i, na daihlo hnak na bawt tumlo i. Dingthluk lairel Pathian tu rinsan tlak i.

II) Israel mite in Canaan mite hnawt sio lo, (Judges 1: 27 – 36)

Israel mite in Canaan mite neh sio napui hnawtsio lo i (vv. 19-20, v. 27, v. 29, vv. 30-31, v.33, v.35). Cetihai a hnawt siolo hnak thu heh hlirdan phun hnih in hlir thil i.

(1) Pathian in velkhat pah hnawt sio tuhlo ai nuam neuneu in hnawt tuh in ruai cia i (Exo. 23:29, 30). Cetihin Pathian in lairel cia manin Israel mite in hnawt siolo i nimaw? tiin, ruat pah um i. Ikhalselai, hemi Thukhantute san ah, “Pathian in nuam neuneu in hnawt cekco tuh” tihnak manin Israel mite in hnawt siolo i sawnlo ai, amahte in zuah hrimhrim tiin lang selai dikcang sawn deuh thai tuh i. Zaiman tifangin, Israel mite in Canaan mite a hnawt siolo hnak manin Pathian anglo i (Judges 2.1-3). Cen, Pathian in nom neuneu in a hnawt tum hnak thu heh sik ilesingkhaw, a tumtek hnak tu, velkhat pah in hnawt fangin tu a tiamhnak ram (Canaan ram) heh ram khing ah cang tuh daihlo ai (Exo. 23:29), Israel mite pung zai vivo zawnzawn ah a ralte neh sak vivo tuh, a ramte heh ramkhing ah cang man tuhlo (Exo. 23.30) ti heh Pathian tumtek hnak sawn i.  

(2) A pahnih hnak hlir dan tu, Israel mite in Canaan mite hnawt siolo heh “Pathian thupe hlun siolo manin i” tiin, lang thil i. Zaiman tifangin, cetihai a hnawtlo hnak manin Israel mite vumah Pathian ang lo i (Judges 2.3, 4-6). Ciamanin, Canaan mite hnawt siolo hnak thu fimvar neu in zingzoi ilesing khaw, hlir dan pakhat hnak ai Pathian ruah hnak manin i sawnlo ai, hlir dan pahnih hnak ai, Israel mite Pathian thupe hnak hlun semkhimlo manin hnawt siolo tiin lang sing lai dik cang deuh sawn bang in um i.

Canaan mite hnawt sio tuhin thu pehnak sullam heh laivum minungte taksa daih hiarhnak neh sio tuh, nun hlunte neh sio tuh tiin rel tlang de i. “Taksa daihhnak suup tuh, Pathian thu linghlan ai minungte nunhlun heh lon sio tuh” ti heh, Pathian thu (theology) umdan ah sual ciamco lo i. Ikhalselai, cetihin lang tuh fangin Bible thufeh dan / Bible thu zirh dan a kalh dunhnak suah thai i. Zaiman tifangin, Jericho khua a tawng fangin Canaan mi Rahab le a innsang zuah i. Rahab heh Jesuh Khrih suah keh hnak cikuang ah lar ruai i (Matthaio 1:5; Hebrew 11:31). Cen, Gibeon mite in Israel mite hnenah “ram hla lam in kawi bangin zawl ai Israel mite in reklo in zuah i (Joshua ch. 9) Hemi thu heh Joshua chapter 9 comment hnak ah siar bet leh tu. Canaan mi hnawt sio tuh tihnak sullam heh taksa daihhnak hnawt sio tuh cuuk nuam hnak tiin lang tuh fang in, a zuah hnak Canaan mite thu ah taksa daih hnak zuah thil hmun um kul bang ah cang thai ai Pathian thufeh (theology) um dan ah kaih nawnlo i.

Ciamanin, Canaan mite hnawt sio tuh tiin thu a pe hnak heh, taksa daihnaklon tuh, Pathian thu ling hlan nunhlun hlum tuh thu ian ilo i. Canaan mite hnawt tuhin thu a pe hnak sullam phun thum in hlir thil i;

  • (i) Pathian ling tlanglo manin hnawt: Pathian linglo in sual manin, mi hrokhrol manin cawhhnak tuar tuh in Pathin lairel cia hnak i (Gen. 15.16). Pathian tumtek hnak fimvar deuh in sik ilesing khaw Amor mite mihrokhrol cang tuh ai, cia heh Pathian in cawh hnak ah a ram heh langsal in a ril hnak Israel mite co ruai tuh ti heh a rem ruat cia bangin um i. Genesis 15:16 comment hnak ah sik bet leh tu. Pathian ling fiang tlang tuhhnak tumtekhnak ber i.
  • (ii) Pawlkom siatsuah tuh daihlo manin: Canaan mite hnawt tuh sio in thpe hnak hlir dan pahnih hnak tu, Pathian in a rilhnak Israel pawlkom siatsuah tuh daihlo man in i. Mosen hnenah Canaan mite thawn kom dun tuhlo in thupe awng zo i (Exo. 34.12). Israel mite heh Canaan mi a zuah hnak te thawn kom dun in hoi dun tlang ai amahte biahnak heh Israel mite in khai bia ve i (Judges 3.6). Israel mite Peor ah Amor mite thawn kom dun tlang manin Israel community songah buai hnak a roh ngai suak awng i. Minung thawng 24 1 tian thi awng i (Num. 25.9). Judah mite Babylon sal taang hnak in a luat tlang hnua ah miphun dang te thawn hoi dun manin amahte community songah a roh ngai in buai hnak suak awng i (Ezra ch. 9-10). Pathian rilhnak (sanghnak thawm in ril hnak) minungte lungrual neu in umkhawm in Pathian thangphat tlang hnak hmunah Pathian in hmuifu pe ai laivum minung hmai ah mithmaipha khai ngah tlang i (Acts 2:42-47).
  • (iii) A mah Pathian thawn pawlkom dunhnak siatsuah tuh daihlo manin i. Ciami thute heh thuuk deuh le tam deuh in hliakhlaih cul nga sing. A cungai kin ngaan zo hnak, Canaan mite hnawt tuh in thupehnak sullam hlir dan (i) le hlir dan (ii) te kin sik fangin hnuataber ah khaikhawm thil hnak tu, “Pathian heh ling hlen tuh, Pathian a amh ian bia tlang tuh, Pathian thawn pehzom dunhnak thuuk io nai hlen tuh” tiin, khaikhawm thil i. Pathian in miphun dangte thawn hoi dun, kom dun a sianglo hnak khai heh amah Pathian thawn pehzom dun hnak siat suah tuh sianglo manin i (Exo. 34.15-16). Israel mite heh Pathian in kom sianglo hnak miphunte thawn hoi dun, kom dun manin Pathian bialo in amahte kom hnak nupangte ai pathian heh bia tlang ve ai Pathian thin raw tiar de i (Judges 3.6; Ezra 10.2; 1 King 11.3, 9-10). Ikhalselai, Pathian in kom sianglo hnak miphun te thotho Pathian kihzah in a thu sang ilekhaw Pathian in a miphun tluk ah ruai in zuah thotho i (Exodus 12:38, 48; Jeremiah 12:14-17). Canaan nupangte Rahab le Ruth heh Jesuh kehhnak cithlahtu hming khumhnak ah tel ve i (Matthai 1:5). Persia kumpibawi Cyrus heh Pathian in a Biakinn sa tuh hnak ah hmang i (Isaiah 45.1).

Pathian in Canaan mi le miphun dangte hnawt tuh tiin thu a pehnak tumtek hnak ber tu a ril hnak a minungte heh ciami (miphun dang / Canaan mi) amah linglo tu miphunte thawn cokrawi in um tlangai amah Pathian zaangtaak in, amah linglo tu miphun te pathian (pathian ngaingai ilo) bia tuh sianglo manin a hnawt ruai hnak i. Miphun dangte cim manin isawnlo ai Pathian amah ling fiang tlang tuh tumtek hnak sawn i.

  1. Minung thawng 24 tihnak heh 1 Korin 10:8 songah thawng 23 tiin um i. Kon mi tu sawn hman deuh ti heh ruat fawm kul i. ↩︎

2 thoughts on “Thukhantute laibu songin Pathian thu part – 1: Pathian in bawm khalselai, Israel mite in Pathian thupe hlun sio lo (Thukhantute 1)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *